Các món ăn ngon tại Sơn La

Sơn La

Các món ăn ngon tại Sơn La ( Cập nhật 04/2022 )

Cùng Phượt – Sơn La là vùng đất sinh sống lâu đời của 12 dân tộc anh em, mỗi dân tộc đều có những bản sắc văn hóa riêng, độc đáo và tương đồng có lẽ vậy mà các món ăn ngon tại Sơn La mang những hương vị không trộn lẫn, có từ ngàn đời nay. Do có cộng đồng người Thái sinh sống đông nhất cả nước, ẩm thực Sơn La mang nhiều nét đặc trưng của dân tộc Thái. Hiện nay, một số món ăn của người Thái đã trở thành các sản phẩm để giới thiệu tại các nhà hàng, khách sạn, phục vụ khách du lịch đến Sơn La và được quảng bá ở một số tỉnh, thành phố trong cả nước.

©Bản quyền hình ảnh: Trong bài viết có sử dụng một số hình ảnh được tìm kiếm thông qua công cụ Google Image của các tác giả Sơn Kều, Mr Binh, Gas Bếp Hùng Anh, Hà Ly Trần, nhhi, lananguyen1810, Nguyễn Viết Đức, Trinh Van Liem, Shakti Vũ Hà, Luong Ngoc Baoha, Kình Ngư Mường Tấc, Hoàng Hải Lý, Vũ Minh Nự, Phạm Thị Thanh Tâm, Trần Thế Anh, Phạm Hòa, Phan Phuong, kaycoi, Huyen Nguyen Thu, Nguyễn Ngọc Nhàn, Vũ Công Chương, Rượu Tây Bắc, Nguyễn Phương Loan, Huyen Kaitou, Bảo Minh, Camatho nhằm minh họa rõ hơn cho nội dung bài viết. Bản quyền những hình ảnh này thuộc về tác giả. Chính sách của Cùng Phượt về bản quyền hình ảnh các bạn có thể theo dõi tại đây.

Xôi ngũ sắc

Xôi ngũ sắc có thể tìm thấy ở nhiều địa phương vùng cao, trong đó có Sơn La (Ảnh – Mr Binh)

Xôi ngũ sắc của người Thái ở Sơn La là nét văn hóa truyền thống nhà hàng siêu thị độc lạ. Gạo nếp được chọn thường là gạo nếp tan Mường Chanh hoặc nếp thơm Mường Tấc, đem ra lựa chọn bỏ hạt gãy, nhỏ … sau đó ngâm vào nước lá cây “ Khảu Cắm ” tạo thành những màu xôi khác nhau : trắng, tím, đỏ, vàng, xanh, tượng trưng cho âm, dương, ngũ, hành, tình đoàn kết những dân tộc bản địa bạn bè. Món xôi ngũ sắc mê hoặc hành khách bởi mùi vị đặc biệt quan trọng vừa thơm, dẻo cùng với sắc tố hòa quyện mê hoặc. Xôi ngũ sắc dùng trong dịp lễ, tết hay khi nhà có khách quý .

Thịt trâu gác bếp

Làm khô là cách dự trữ thức ăn rất phổ cập của đồng bào Thái. Thịt trâu khô là một trong những cách dự trữ ấy nhưng mùi vị đặc biệt quan trọng lại khiến nó trở nên mê hoặc có tiếng. Không phải khi nào đồng bào Thái ở Sơn La cũng hoàn toàn có thể chế biến thịt trâu khô, mà trong dịp tết hay lễ cúng lớn, mái ấm gia đình có mổ trâu thì người ta mới để lại một chút ít để làm món này .

Trâu gác bếp là một trong những đặc sản rất ngon của Sơn La (Ảnh – Hà Ly Trần)

Để làm thịt trâu khô, người Thái thường lựa thịt ở bắp, ít gân, thớ thịt đều, đẹp. Thịt trâu lọc bỏ gân, thái miếng dài khoảng chừng 15 cm, rộng 7 – 8 cm, dày khoảng chừng 2 – 3 cm, rồi đem ướp gia vị. Gia vị để ướp khá phức tạp, gồm nhiều thứ : ngoài muối, đường, mỳ chính, còn có ớt, sả, tỏi, gừng, mắc khén ( loại gia vị chỉ có ở vùng núi ), toàn bộ được đem giã nhỏ, trộn đều rồi ướp với thịt trong khoảng chừng 2 – 3 tiếng cho ngấm. Sau đó, dùng que xiên thịt rồi đem phơi nắng hoặc để trên gác bếp. Khi thịt đã khô thì đồ lại trong khoảng chừng hơn một tiếng để thịt chín đều. Có thể ăn ngay hoặc treo trên gác bếp để dùng dần .
Khi ăn, thịt trâu khô hoàn toàn có thể đem nướng trên than hồng hoặc đồ lại cho thịt mềm, dễ ăn. Món này mê hoặc bởi mùi vị đặc biệt quan trọng, có vị cay của ớt, vị nồng của tỏi, vị ngọt của thịt và nhất là mùi ngai ngái của khói nhà bếp, mùi thơm không trộn lẫn cùng vị tê tê nơi đầu lưỡi khi ăn của hạt mắc khén .

Gỏi cá Sơn La

Gỏi cá trắm, đặc sản Sơn La (Ảnh – Gas Bếp Hùng Anh)

Gỏi cá được nhìn nhận là món ăn ngon, chủ yếu trong những món thường để đem ra thết đãi khách quý của đồng bào dân tộc bản địa Thái, bộc lộ sự hiếu khách của gia chủ. Từ xưa người Thái đã có câu “ Xép nhứa cin nhứa ma, xép pa cin pa cỏi ”, nghĩa là “ Thèm thịt thì ăn thịt chó, thèm cá thì ăn cá gỏi ”. Ngày nay, món cá gỏi không chỉ có đồng bào dân tộc bản địa Thái chế biến và chiêm ngưỡng và thưởng thức mà đã xuất hiện trong thực đơn của những nhà hàng quán ăn, tạo nên tên thương hiệu riêng của món ăn này .

Cơm lam người Thái

Cơm lam là một món ăn đặc trưng của vùng Tây Bắc đặc biệt quan trọng là dân tộc bản địa Thái, Cơm lam được chế biến rất đơn thuần từ gạo nếp, theo phong tục của người Thái thời xưa thì Cơm lam chỉ được làm sau khi thu hoạch xong vụ lúa mới đặc biệt quan trọng là người ta thích nấu bằng gạo nếp nương, gạo nếp được ngâm ủ qua đêm cho vào từng ống tre mà bà con gọi là may khâu ( Lam Pa Ngà ), thêm nước vừa đủ và nút lại bằng lá chuối hoặc lá dong rồi đưa lên nhà bếp củi đốt cho đến khi vỏ ống nứa cháy sém lan tỏa mùi thơm từ gạo, ống nứa không còn nước là chín .
Sau đó chẻ tách từng phần cật chỉ còn lại lớp lụa mỏng mảnh bó chặt từng cây cơm trắng nõn bạn phải thật khéo khi chẻ ống cơm lam nếu không chẻ khéo không giữ được lớp lụa mỏng mảnh thì coi như cơm lam đã mất đi 50% giá trị, Trên lớp vỏ lụa trắng mỏng mảnh ấy có thoáng chút mặn, chút hương của rừng và của khói làm cho miếng cơm dẻo thật sự thăng hoa, cơm lam thường được chấm muối hoặc vừng tùy theo từng sở trường thích nghi của mỗi người, cũng có những vùng người dân ăn cơm lam với chẳm chéo món chấm đặc trưng của dân tộc bản địa Thái, Chẩm Chéo được chế biến từ muối, ớt tươi nướng, rau mùi …, đặc biệt quan trọng không hề thiếu loại trái rừng có tên là mắc khén, tổng thể được giã nhuyễn. Không có mắc khén không làm ra chẩm chéo, không có chẩm chéo không thành bữa cơm lam. Cơm lam Sơn La thường được bán vào mùa đông. Vì loại ống nứa để nướng cơm lam mùa này mới có .

Xôi sắn

Xôi sắn là là món ăn quen thuộc của người Thái vùng Tây Bắc. Sắn bà con đào từ nương về bóc vỏ, rửa sạch rồi nạo thành từng sợi nhỏ trộn lẫn với gạo nếp cho vào chõ đồ lên .
Để xôi dẻo, nắm tay không dính, lâu thiu, bà con không dùng những loại chõ sành, chõ sắt kẽm kim loại vì có điểm yếu kém thường gây ra “ ướt xôi ” không ngấm nước. Cái chõ này được làm bằng những khúc gỗ có đường kính nhỏ, gỗ mềm đem về cắt khúc, cưa rỗng giữa, tạo dáng đẹp như một đài hoa, thon nhỏ từ dưới lên trên, đáy chõ có hai thanh tre nhỏ để đặt tấm đan thưa đỡ gạo khi cho gạo vào chõ xôi. Phần chõ lại được đặt trên một cái ninh đồng, thay cho nồi. Dùng loại chõ gỗ có ưu điểm gỗ hút hơi nước lên, xôi chín dẻo, khô. Khi xôi chín bà con đổ xôi ra mâm, dàn mỏng dùng quạt, quạt cho xôi nguội nhanh. Rồi cho xôi vào những “ giỏ ” đan bằng mây có nắp đậy, có quai treo lên cột nhà. Đến bữa đem ra dùng hoặc đem đi làm nương ăn rất tiện. Thức ăn chỉ cần là gói muối ớt, hoặc con cá nướng .

Pa Pỉnh Tộp

Người Thái gọi món cá nướng là món Pa pỉnh tộp. Đây là món ăn truyền thống, để chế biến được món cá pỉnh tộp thì bạn phải có khá đầy đủ gia vị đặc trưng như : mắc khén, gừng, xả, ớt tươi, rau mùi, rau thơm, hành tươi, húng … Tiếp đến là chọn cá, cần chọn có chép, trắm hoặc trôi khoảng chừng từ 2 – 4 lạng nhưng thường thì người dân địa phương chọn cá chép vàng nuôi trong ao hoặc con cá chép sông là ngon nhất, mổ dọc sống sống lưng để nguyên nội tạng, bỏ mật và nhồi vào bụng cá cùng những loại gia vị gập đôi lại, luồn đôi qua vòng miệng. Sau khi đã tẩm ướp gia vị ngấm đều ta cho cá vào híp ( đoạn tre tươi vừa đủ để kẹp chặt cá, chẻ đôi hay chẻ ba ) nướng trên than củi đã hồng, pa pỉnh tộp phải được nướng đều trên than hồng mới không bị ám khói mà vẫn giữ được mùi vị tự nhiên của cá. Cá nướng đã vàng đều lan tỏa mùi thơm từ gia vị mùi cay cay của má khen mùi thơm của cá chiêm ngưỡng và thưởng thức miếng thịt cá vàng rộm, thơm lừng với cơm xôi dẻo ta mới thấy hết cái vị ngọt béo của cá, vị cay của ớt của những loại gia vị, cơm xôi mà ăn với pa pỉnh tộp của người Thái cũng được ví như cơm tám nấu niêu đất ăn với cá kho của người miền xuôi vậy .

Nậm Pịa

Đây là một món ăn rất lạ, nguyên vật liệu làm món ăn này là tiết bò hoặc tiết dê để đông, đuôi, dạ dày, cuống tim và không hề thiếu một thứ nước sền sệt từ bên trong ruột non của con bò, gọi nó là “ pịa ” .
Người ta chọn một đoạn ruột non ngon để lấy pịa, ninh xương và lục phủ ngũ tạng lên để lấy nước, sau đó họ đổ pịa vào, có nơi còn cho thêm chút mật bò vào pịa. Phần ruột non sau khi lấy phải buộc chặt hai đầu, sau đó cắt thành khúc, trộn kèm rau thơm, bột mắc khén ( hạt tiêu rừng ), tỏi, ớt, mùi tàu … toàn bộ những gia vị được băm nhỏ rồi đun sôi lên. Nồi pịa đặt trên nhà bếp lửa đun đến khi nồi pịa sánh, sền sệt lại là được. Món nậm pịa ăn kèm với rau chuối và bạc hà. Ban đầu chưa quen, chưa dám ăn thì món nậm pịa quả thật là rất khó ăn .
Món nậm pịa được múc ra bát có màu nâu, nước sền sệt, khởi đầu khi nếm thử ta sẽ thấy vị đắng và mùi hơi khó ngửi. Có nhiều người mới đầu khi trông thấy bát nậm pịa, ngửi thấy mùi đã không ăn được. Nhưng khi đã nếm đôi ba miếng, bỏ lỡ những cảm nhận bắt đầu về mùi và vị, thì những miếng tiếp theo, ta sẽ cảm nhận được mùi thơm của mắc khén, một loại gia vị của núi rừng. Vừa ăn nậm pịa, vừa nhấm nháp chén rượu thơm, ta lại thấy miếng nậm pịa đắng nơi đầu lưỡi và ngọt nơi cuống lưỡi. Món nậm pịa tuy nhiên nhưng lại rất bảo đảm an toàn cho những ai yếu bụng .
Trong tiếng Thái, “ nậm ” có nghĩa là canh, “ pịa ” là chất sền sệt ở trong ruột non của bò. Món có tên đơn thuần là nậm pịa, tùy theo cách hiểu của mỗi người. Nậm pịa chỉ có ở vùng núi Tây Bắc từ Mộc Châu đến Sơn La, đây là món ăn truyền thống lịch sử có từ rất truyền kiếp và được đồng bào dân tộc bản địa Thái rất thương mến .

Cháo mắc nhung

Cháo mắc nhung ( hay còn gọi là cháo đắng Phù Yên ), một món ăn được chế biến từ một thứ quả màu xanh cùng họ với cà chua nhưng chỉ bé bằng hạt đu đủ chín, có vị cay cay, đắng ngọt .
Sau mùa gặt, quả mắc nhung gieo vãi trên nương mở màn chín mọng, bà con hái đem về rửa sạch, thêm gừng xả, trộn với gạo tấm, tưới ít nước đủ chín, túm vào lá chuối buộc chặt vùi trong tro nhà bếp nóng, hoặc đồ xôi, chỉ 30 phút sau sẽ có ngay một món ăn sền sệt, ngăm ngăm đắng, thơm cay là lạ đầy mê hoặc và chấm với xôi rất hợp khẩu vị .

Nộm da trâu

Da trâu rất khó lấy vì trâu bị lọc hàng loạt da, sau đó được chuyển ngay cho những mối làm trống. Ấy thế nhưng người Thái ở Sơn La đã biến da trâu trở thành đặc sản không hề thiếu trên mâm cơm những dịp đặc biệt quan trọng .
Những người phụ nữ Thái đảm đang đã không ngại khó khăn để làm mềm hóa sự dai và cứng của da trâu bằng cách hơ qua lửa rồi ngâm với nước lã. Sau khi đủ độ, với con dao thật sắc, họ dùng rất là để thái mỏng mảnh miếng da dầy đó .
Thật lạ, miếng da trâu đen xì, dầy bịch khởi đầu, qua vài quy trình tưởng như giản đơn đó lại biến thành món cực mê hoặc từ ánh nhìn. Khi thái mỏng tang, miếng da trâu giờ có màu vàng của quả chanh Tây, bên trong là màu vàng nhạt, trong trong, cắn thử lại sần sật, giòn giòn, là lạ .
Cũng như nhiều món nộm khác của người Thái, nộm da trâu cần gia giảm thêm nhiều gia vị và rau thơm như lạc, mùi ta, mùi tàu, chút hạt mắc khén đặc trưng .
Đặc biệt, cái làm ra thứ điệu đàng của nộm da trâu chính là vị chua của nước măng chua, chứ không phải của chanh hay giấm. Đó là vị chua thơm, thanh thanh. Nước măng chua muốn ngon phải ngâm bằng thứ măng củ tươi, nước suối và thêm những gia vị thiết yếu. Măng cũng phải có thời hạn để “ ngấu ” tiết ra thứ nước chua thanh mát mới đúng điệu để trộn món nộm này .

Cốm nếp Mường Tấc

Đến Mường Tấc ( Phù Yên ) chắc không hề quên được hương nếp cốm với những hạt xôi căng ngậy, dẻo thơm được đồ trên nhà bếp than củi. Bao đời nay, trên mảnh đất của vựa lúa lớn thứ tư vùng Tây Bắc này, nhờ núi khau rua che chở, cùng dòng suối Tấc tưới mát quanh năm, bà con đồng bào dân tộc bản địa Thái ở thung lũng Mường Tấc, Mường Va đã trồng được giống nếp thơm, dẻo, rồi chế biến ra món xôi nếp cốm độc lạ, làm cho thực khách phải lòng ngay từ lần đầu chiêm ngưỡng và thưởng thức .

Rêu suối

Rêu xanh từ lâu đã là món đặc sản của bà con người Thái ở những vùng có nhiều sông suối, như Quỳnh Nhai, Phù Yên, Sông Mã … nhưng ngon nhất, thơm nhất, ấn tượng nhất chỉ hoàn toàn có thể là rêu xanh được lấy ở chính dòng sông Mã. Trong những ngày lễ tết, mừng cơm mới, thêm tuổi hay mái ấm gia đình có khách quý … phần nhiều không hề thiếu món rêu xanh trong mâm cơm của bà con. Rêu xanh hoàn toàn có thể chế biến thành nhiều món ăn độc lạ khác nhau, như : Rêu nộm, rêu hấp, rêu nấu với măng đắng bằng nước luộc gà, xương hầm, rêu xào tóp mỡ ăn với xôi … món nào cũng mang mùi vị ngon ngọt, mê hoặc riêng .

Gân bò xé Phù Yên

Nguồn gốc, cũng như ai nghĩ ra cách chế biến món này thì chưa thể khẳng định chắc chắn, chỉ biết nó đã có trên bàn tiệc của bà con vùng Mường Tấc ( Phù Yên ) nhiều năm rồi. Ban đầu chỉ chế biến đủ ăn trong mái ấm gia đình, sau do nhu yếu chiêm ngưỡng và thưởng thức, “ đặc sản ” này bỗng lên ngôi và theo quy luật “ cung – cầu ”, món “ mực khô phố núi ” đã hiện hữu ở nhiều những quán, nhà hàng quán ăn nhà hàng siêu thị .
Gân bò mua về lọc sạch, luộc khoảng chừng 15 phút, vớt ra rửa sạch, cắt thành từng khúc, lấy chày đập cho tơi ra, ướp những loại gia vị trộn đều, để ngấm khoảng chừng 30 phút mang ra chiên qua dầu ăn là có ngay món “ mực khô phố núi ” .

Khoai sọ Nậm Lầu

Những ngày mùa đông giá lạnh, đến Thuận Châu được mời món khoai sọ hầm xương nóng giãy, cảm nhận vị ngọt, bùi, thơm ngậy lạ lùng. Khoai sọ trồng ở Nậm Lầu đặc biệt quan trọng thơm, ngon khiến người từ xa đến chỉ ăn một lần cũng nhớ mãi .

Bánh Dày người Mông ở Hồng Ngài

Nếp mới sau khi được đồ chín thì đượm nồng ngọt ngào vì ngấm cái nắng, cái gió vùng cao. Xôi nếp được đổ vào chiếc cối to làm bằng nửa thân cây gỗ. Công việc giã bánh dầy là khá nặng nhọc, phải do những người đàn ông khoẻ mạnh đảm nhiệm. Theo nhịp chày hạ xuống, xôi nếp trong cối quện quánh, tan vào nhau .
Tiếp đó là việc làm của những người phụ nữ. Từng vắt bánh nóng nực tròn trịa dần dưới bàn tay những mẹ những chị. Năm nào thời tiết khắc nghiệt, mùa màng kém, bánh dầy hơi đen và không dẻo. Năm nào mưa thuận gió hòa, bánh ngon và giã quánh, đỡ khó khăn vất vả hơn. 6 cặp bánh tiên phong được gói nhanh, gói đẹp để dâng lên trời đất và vị thần mùa màng của dân bản. 6 cặp bánh gồm 12 chiếc tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Những chiếc bánh còn lại xếp vào một hộp gỗ pơ mu đậy kín lại để ăn .
Khi ăn, bà con nướng bánh trên than củi. Bánh dẻo, thơm mùi nếp quện với mùi thơm gỗ, vị ngọt của nếp nương thật điệu đàng .

Vịt Chiềng Mai

Từ lâu giống vịt Chiềng Mai, xã Chiềng Mai ( Mai Sơn ) nổi tiếng thơm ngon, được người tiêu dùng ưu thích. Loài vịt này có khối lượng không lớn, trung bình chỉ từ 1,5 – 1,7 kg, xương nhỏ, da có màu vàng đặc trưng, thịt thơm, vị ngọt, thịt vịt mềm nhưng không bở, béo nhưng không ngán .

Bê chao Mộc Châu

Cao nguyên Mộc Châu, nơi cửa ngõ Tây Bắc với thảo nguyên xanh rộng hàng chục nghìn héc ta tuyệt đẹp, được trời phú cho kiểu khí hậu cận ôn đới để trở thành nơi có đàn bò lấy sữa lớn nhất cả nước. Hiện nay, ở Mộc Châu có khoảng chừng 10.000 con bò sữa. Ở đây, bê cái luôn được giữ lại nuôi lớn để cho sữa, còn bê đực được chế biến thành đặc sản bê chao nức tiếng .
Nguyên liệu để làm bê chao ngon nhất là bê sữa khoảng chừng một tuần tuổi, chưa từng ăn cỏ, nên miếng thịt bê có vị thơm và cái mềm ngọt mà bê già tuổi hơn không thể nào có được. Trong số những món bê thường thấy như xào lăn, hấp sả, tái chanh … thì bê chao có lẽ rằng là món ăn được chế biến đơn thuần nhất, nhưng mùi vị lại thuộc hàng đặc sản. Có lẽ bởi bê non đã sẵn cái ngon, cái ngọt, cái thơm, nên càng bớt cầu kỳ lại càng tôn mùi vị đó lên toàn vẹn .
Bê phải chao trên lửa to để thịt không ngấm mỡ. Lửa to thì dầu phải ngập miếng thịt để tránh “ sống trong, chín ngoài. Mùi thơm lựng của thịt, mùi cay nồng của gừng, sả tỏa lan “ điếc mũi ”. Độ chín của gừng, sả ướp cùng thịt bê cũng là một yếu tố để nhìn nhận kinh nghiệm tay nghề đầu bếp. Bê chín, gừng, sả cũng vừa vàng ươm, thơm nức mà không khét, cháy .
Bê chao phải ăn nóng. Trút ra đĩa, mỡ vẫn còn riu riu sôi trên những miếng thịt. Chấm thịt ấy vào bát tương sánh vàng, điểm thêm chút gừng bằm nhỏ. Thịt vàng hườm, mềm và ngọt khó tả. Phần bì phồng lên lấm tấm trắng, khẽ cắn vào thì thấy giòn, nhưng nhai kỹ vẫn có một chút ít dai vương vấn. Thi thoảng lại có thêm những lát gừng mỏng dính, vàng ruộm, không cay xè mà thơm đến ứa nước miếng .

Ốc đá Suối Bàng Mộc Châu

Ốc đá ở Suối Bàng thường chỉ Open từ tháng 4 đến cuối tháng 8, tức là vào mùa mưa, khi thời tiết khí ẩm. Những tháng còn lại chúng vùi mình trong những lớp lá dày hoặc nằm im dưới đất .

Về đến nhà, những con ốc được rửa sạch và đưa lên nhà bếp luộc. Con ốc khều ra quệt qua tí nước chấm bỏ vào miệng thấy cay cay đầu lưỡi, ốc chạm vào răng lại thấy dòn dòn, vị ngọt mát lan dần xuống cuống họng. Cái ngon ngọt, mát dòn của ốc đá là thế, không tanh nhưng có vị hăng, thơm của lá rừng. Ăn ốc đá nên nhai chậm và kỹ mới thấm được vị mát lành, vị thơm độc lạ. Và cũng chỉ ăn theo kiểu chiêm ngưỡng và thưởng thức, không nên vì ngon, lạ mà háo hức “ ăn lấy no ” như nhiều món khác .

Đặc sản Sơn La mua về làm quà

Chè Tà Xùa

Chè Shan tuyết Tà Xùa có búp màu trắng, cánh vàng, lá to được bà con lại chăm bón tự nhiên, không sử dụng hóa chất, việc thu hái, sao chế tuân thủ đúng theo kinh nghiệm tay nghề cha ông để lại nên chè khi uống có vị thơm, ngọt thanh, mát dịu. Màu nước chè từ khi pha tới vài nước sau vẫn giữ được nguyên màu xanh lơ đỏ. Khi uống chè, cảm xúc tiên phong là vị đắng chát, sau đó dần chuyển sang ngọt, mùi vị chè thơm đặc biệt quan trọng khác lạ so với những dòng chè khác .

Mật ong Sơn La

Mật ong là món quà quý giá mà vạn vật thiên nhiên đã ban tặng cho con người, không những là thức uống bổ dưỡng mà còn có nhiều tác dụng trong nghành y học và chăm nom vẻ đẹp. Đặc biệt nhận được sự khuyễn mãi thêm của vạn vật thiên nhiên dành cho Sơn La, với khí hậu ôn hòa, hoa trái quanh năm, diện tích quy hoạnh hàng ngàn hecta cây ăn quả, cây công nghiệp cùng những cánh rừng bạt ngàn những loại hoa cỏ tự nhiên cho mật và phấn hoa có chất lượng tốt giúp cho Mật Ong Sơn La thơm ngon đặc biệt quan trọng .

Mận hậu Sơn La

Mận hậu được biết đến là thứ quả đặc trưng núi rừng phía Bắc, được trồng nhiều ở những tỉnh Sơn La, Tỉnh Lào Cai, Thành Phố Lạng Sơn. Ở mỗi nơi mận lại có mùi vị khác nhau, và có lẽ rằng mảnh đất Sơn La được vạn vật thiên nhiên ưu tiên nhiều điều kiện kèm theo thuận tiện đặc biệt quan trọng thích hợp cho sự tăng trưởng của cây mận nên mận hậu Sơn La khá ngon và nổi tiếng .

Đào Sơn La

Chắc hẳn ai đã một lần đến Sơn La vào dịp đầu xuân sẽ rất ấn tượng, thích thú với sắc hồng của hoa đào ngập tràn khắp núi rừng nhưng vườn đào không chỉ đẹp khi ra hoa mà nó còn rất đẹp khi vào mùa thu hoạch. Những trái đào căng mọng, rám nắng, ửng hồng như đôi má thiếu nữ dưới ánh nắng le lói lọt qua những kẽ lá chiếu xuống như mời gọi thưởng thức khiến du khách mê mẩn.
Đào là giống cây ưa lạnh, hợp với thổ nhưỡng ở Sơn La, đặc biệt là Mộc Châu vì thế từ lâu đào đã được biết tới là sản vật đặc trưng của mảnh đất này và biến nơi đây thành vựa đào của vùng Tây Bắc. Tầm tháng 4, tháng 5 hàng năm là mùa đào chín, lúc này những con đường lên Sơn La đâu đâu cũng hồng rực sắc màu của đào.

Na dai Mai Sơn

Nếu như Mộc Châu nổi tiếng với mận, đào, Yên Châu có niềm tự hào là xoài tròn thì na dai là sản vật đã trở thành tên thương hiệu của vùng đất Mai Sơn, là món quà quen thuộc hành khách thập phương dừng chân mua về khi đi qua Mai Sơn mỗi độ vào thu. Na dai Mai Sơn có vỏ mềm, màu xanh, thịt màu trắng lại ít hạt, vị ngọt sắc, mùi thơm đặc biệt quan trọng, ăn rất ngon miệng .

Táo mèo Sơn La

Cây táo mèo mọc tự nhiên, xen lẫn cây rừng trên những dãy núi cao từ 1500 – 2000 m ( so với mực nước biển ) ở những huyện vùng cao của tỉnh Sơn La như : huyện Bắc Yên, huyện Mường La, huyện Thuận Châu. Táo mèo ra hoa vào cuối mùa xuân tầm tháng 3 tháng 4 và có quả vào mùa thu từ tháng 8 tới tháng 10. Vào vụ thu hoạch, bà con rủ nhau mang gùi lên rừng hái táo rồi bán cho những thương lái hoặc đem xuống chợ bán. Quả táo mèo ngon là quả không quá to, có màu vàng trong hoặc hồng phấn .

Xoài trứng Yên Châu

Lần tiên phong nhìn thấy, hoàn toàn có thể bạn sẽ lặc đầu chê, xoài gì mà vừa bé vừa xấu. Ấy thế mà ai đã ăn một lần là sẽ nhớ vị thơm vị ngọt của nó. Xoài Yên Châu ngọt, thơm khác hẳn loại xoài ở những vùng khác. Khi chín xoài có mầu vàng, tỏa mùi thơm mê hoặc, đến mức rửa tay rồi, mừi hương của xoài vẫn vấn vít, thoang thoảng. Cái ngọt của xoài Yên Châu cũng hơi khác, ngọt đậm nhưng lại thanh mát do đó không có cảm xúc khé cổ bởi ngọt quá .
Đặc biệt ngon là những quả xoài địa phương được trồng tại Sặp Vạt, Chiềng Pằn, Viêng Lán, … … của vùng đất Yên Châu. Trọng lượng từ 200 – 250 g, nhựa quả trắng, trong, nhựa cây dạng sữa đục ngà, vỏ quả xanh nhạt, có những đốm lấm tấm, hạt dẹt nhiều xơ .

Rượu chuối Yên Châu

Rượu chuối từ lâu đã nổi tiếng là đặc sản của vùng đất Yên Châu ( tỉnh Sơn La ) và được bà con nơi đây trưng cất theo giải pháp thủ công bằng tay truyền thống cuội nguồn. Để có được rượu chuối ngon thì thứ nhất phải lựa chon loại chuối phải thật chín, thái mỏng mảnh rồi đem phơi nắng cho thật khô. Rượu ngâm phải dùng loại rượu cốt nguyên chất, cứ 1 kg chuối hột thì ngâm khoảng chừng 2-2, 5 lít rượu nguyên chất. Đồ ngâm rượu phải là dùng lọ thủy tinh, rửa sạch. Bỏ chuối vào, chuôi chiếm 1/3 lọ, rượu chiếm 2/3 lọ rồi đậy nắp kỹ, ngâm 100 ngày sau là sử dụng được .

Tỏi tía Phù Yên

Tỏi đơn độc là một loại tỏi quí được trồng trên đất Phù Yên. Tỏi này có mùi vị và hiệu quả rất đặc biệt quan trọng. Ngoài việc dùng để ăn Tỏi đơn độc còn dùng ngâm rượu để trong nhà làm thuốc gia truyền chữa và phòng ngừa được nhiều bệnh. Tỏi nổi tiếng nhất được trồng là ở xã Gia Phù, huyện Phù Yên .

Cam ngọt Phù Yên

Phát huy tiềm năng lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng, những xã vùng Mường của huyện Phù Yên đã tập trung chuyên sâu tăng trưởng cây ăn quả có múi, trong đó nòng cốt là loại cam và quýt ngọt .

Dưa Mèo Sơn La

Dưa mèo là giống dưa chuột quả to đến mức kỷ lục : quả to nhất cân được 2,1 kg, quả nhỏ nhất cũng nặng tới 500 g. Giống có vỏ quả trơn bóng, màu xanh sáng xen lẫn những vết sọc xanh mờ, đặc trưng của dưa chuột. Quả dài 25-30 cm, đường kính quả to nhất đo được 8,5 cm, ruột trắng, cùi dày, nhiều hạt. Nhiều người được mời nếm thử đều tỏ ra thú vị. Giống dưa mèo ăn giòn, ngọt mát có mùi thơm đặc trưng của dưa chuột .
Dưa mèo là giống dưa chuột địa phương quả to do bà con dân tộc người H’Mông thuộc những tỉnh vùng cao Tây Bắc như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên … gây trồng và giữ giống từ truyền kiếp. Tại Sơn La, loại dưa này do bà con người Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu trồng xen trong những nương ngô, nương lúa vừa để lấy rau ăn, vừa đem bán cho khách du lịch ven quốc lộ hoặc những khách sạn, nhà hàng quán ăn để tăng thêm nguồn thu. Thường trồng vào đầu mùa mưa, tháng 2-3 để thu hoạch cùng với ngô tháng 6-7, mỗi cây dưa mèo cho 2-3 quả, mỗi sào thường cho sản lượng 200 – 300 kg .

Dâu Tây Mộc Châu

Cách khu vực bản Áng chừng một km, có một khu vực mà tại đó vườn hoa lan và dâu tây mê hoặc được ươm trồng thử nghiệm và cho ra trái từ vài năm nay. Dâu tây dược trồng thử nghiệm ở Mộc Châu cách đây đã 4-5 năm, đến nay nó đã khẳng định chắc chắn được chỗ đứng của mình bởi tương thích với chất đất, khí hậu. Nhiều nhà vườn hiện đang lan rộng ra diện tích quy hoạnh trồng để xuất về những thành phố và chế biến thành mứt, rượu …
Dâu tây được ươm trồng thử nghiệm tại Mộc Châu trong vài năm nay và thu hoạch được hiệu quả khả quan do tương thích với chất đất cao nguyên cùng khí hậu miền núi thoáng mát quanh năm. Giống với thời tiết ở Đà Lạt nhưng ít mưa hơn, cao nguyên Mộc Châu đã trong bước đầu cho ra những trái dâu ngon lành nhưng chưa được bày bán nhiều .

Chè Mộc Châu

Hiện nay, huyện Mộc Châu có khoảng chừng 3.000 ha chè những loại khác nhau. Những đồi chè mơn man, bát ngát đã biến Mộc Châu trở thành một viên ngọc xanh thơ mộng. Và cây chè cũng ngày càng gắn bó với đời sống của những dân tộc bản địa nơi đây. Đến nay, loại cây này là một trong những hình tượng của cao nguyên Mộc Châu .
Bên cạnh đó, khách du lịch còn được chiêm ngưỡng và thưởng thức mùi vị những loại trà nổi tiếng nhất của cao nguyên Mộc Châu. Đó là San Tuyết – loại trà được chế biến từ cây chè vài trăm tuổi ở đây. Ngoài ra còn có trà Ô Long, trà Kim Tuyên … mỗi loại đều vị khác nhau nhưng không hề lẫn với những loại chè khác trong cả nước

Các sản phẩm làm từ sữa bò Mộc Châu

Với hàng trăm con bò sữa được nuôi ngay trên nông trường, những loại sản phẩm làm từ sữa là một trong những thứ bạn nên thử khi đặt chân tới Mộc Châu. Nếu có thời cơ hãy tận thưởng 1 ly sữa tươi nguyên chất đun nóng ngay khi vừa được vắt. Những mẫu sản phẩm làm từ sữa bò khác mà bạn cũng nên thử là sữa chua ( không phải loại đóng hộp bán trong ẩm thực ăn uống ), bơ hoặc váng sữa … bạn hoàn toàn có thể mua những loại sản phẩm này trong bất kể nhà hàng quán ăn nào trên đường vào Thị trấn .

Khoai sọ Mán Mộc Châu

Gọi là Khoai sọ mán bởi nó được người Dao trồng, và cũng chỉ có mảnh đất có người Dao sống loại củ này mới ngon. Khoai sọ mán có nguồn gốc, hình thù, sắc tố không giống những loại khoai khác. Có khi đó là nét tạo ra sự sự rực rỡ. Theo nhiều người thì có mua khoai về trồng cũng không có củ, chỉ người Dao Mộc Châu trồng mới được, và cũng chỉ người Dao 1 số ít nơi như : Chiềng Sại, Chiềng Chung … trồng mới hiệu suất. Chả biết phải thế không mà đi nhiều nơi, nhìn thấy và ăn nhiều loại khoai sọ, chẳng đâu thấy khoai sọ mán giống ở Mộc Châu. Nó không tròn, nhỏ như khoai bon, không có màu tim tím tròn trĩnh như khoai môn. Khoai sọ mán liệt vào loại củ dị dạng được. Nó chẳng có hình thù nào mà gọi tên. Các mầm củ cứ đẻ ra lộn xộn thành những u, những mấu và to dần lên .

Tìm trên Google:

• các món ăn ngon ở Sơn La
• đặc sản Sơn La làm quà
• ăn gì khi du lịch Sơn La
• các quán ăn ngon ở Sơn La
• đến Sơn La nên ăn gì
• địa điểm ăn uống Sơn La
• ẩm thực Sơn La

4/5 – ( 4 nhìn nhận )

Source: http://amthuc247.net
Category: Đặc sản