Nếp Tú Lệ
“ Nếp Tú Lệ, tẻ Mường Lò ” câu ca dao của dân tộc bản địa Thái ấy từ lâu không chỉ được truyền tụng khắp vùng Tây Bắc, mà mùi vị độc lạ của giống gạo quý ấy còn bay xa khắp mọi vùng đất nước. Đặc biệt là nếp Tan Lả Tú Lệ ( Văn Chấn ). Vậy đâu là những nét đặc trưng của giống nếp quí ấy, để rồi ai đã một lần có duyên may được chiêm ngưỡng và thưởng thức cứ nhớ mãi mùi vị đậm đà thơm dịu đầy sức điệu đàng, nhớ mãi một vùng đất, một vùng người .
Với những du khách đã từng đến Tú Lệ được thưởng thức các món ăn được chế biến từ gạo nếp Tú Lệ như: Cốm, cháo cốm vịt, xôi nếp ngũ sắc, cơm lam… được các cô gái Thái thổi hồn, nhấp chén rượu nếp Tú lệ do những đôi tay ngà mời lâng lâng trong tiếng “Khắp mời lẩu” – Hát mời rượu, say trong điệu xoè nồng hậu mới thấm hơn cái hồn của xứ Thái và ý nghĩa sâu xa của câu ca:
Bạn đang đọc: Những đặc sản không thể bỏ qua khi chọn Yên Bái làm điểm đến du lịch – Tạp chí Ẩm thực
“Mường Lò gạo trắng nước trong
Ai đi đến đó lòng không muốn về”
Xôi ngũ sắc
Xôi ngũ sắc quy tụ được những giá trị truyền thống lịch sử và tân tiến, mang ý nghĩa về ý niệm thiên hà, triết lý âm khí và dương khí và ý nghĩa nhân sinh cao đẹp. Khẩu cắm lanh là cơm xôi màu đỏ tượng trưng cho khát vọng. Khẩu cắm lăm là cơm xôi màu tím tượng trưng cho toàn cầu phong phú. Khẩu cắm hương là cơm xôi màu vàng tượng cho sự no ấm khá đầy đủ. Khẩu khiêu là cơm xôi màu xanh tượng trưng cho màu xanh của núi rừng Tây Bắc. Khẩu nón là cơm xôi màu trắng tượng trưng cho tình yêu trong trắng thuỷ chung .
Để có xôi ngon, thơm dẻo người làm nghề phải tuân thủ khắt khe theo những quá trình từ khâu chọn lá nhuộm màu đến việc đồ xôi .
Xôi chín được đơm vào đĩa hoặc trình diễn theo từng ý tưởng sáng tạo khác nhau với 5 màu. Năm màu được ghép trên một mâm xôi hình cánh hoa ban thì tượng trưng cho thuyết âm khí và dương khí Ngũ hành, đồng thời biểu lộ khát vọng yêu thương, tình yêu son sắt thuỷ chung, lòng yêu mẹ kính cha của đồng bào dân tộc bản địa Thái Tây Bắc .
Mắc khén
Mắc khén đứng đầu trong những loại gia vị của đồng bào dân tộc bản địa miền núi. Có người gọi Mắc khén là hạt tiêu rừng và khiến ta dễ liên tưởng đến cây hồ tiêu dại mọc trong rừng nhưng không phải. Mắc có nghĩa là quả, còn Khén là một loại cây thân gỗ lớn mọc trong rừng đại ngàn .
Mắc khén thông dụng nhất dùng để chấm xôi nếp nương, thu hoạch từ cánh đồng Tú Lệ, dưới chân đèo Khau Phạ, thì chắc như đinh không có mùi vị nào sánh bằng. Loại gia vị này còn dùng để tẩm ướp, mang lại cho những món ăn của người Thái những mùi vị đặc biệt quan trọng mà không đâu sánh bằng .
Muồm muỗm rang Mường Lò
Có rất nhiều cách để chế biến món ăn ngon từ muồm muỗm. Song muồm muỗm rang giòn vẫn là đặc sản được người dân nơi đây yêu thích nhất. Để có món đặc sản muồm muỗm rang giòn thơm ngon, thứ nhất phải sơ chế muồm muỗm .
Muồm muỗm được om với nước măng chua ( hoặc giấm gạo ) trên nhà bếp lửa liu riu. Cạn nước, cho ngay mỡ ( hoặc dầu ăn ) vào, hòn đảo đều tay trên nhà bếp to lửa ; khi nào nghe tiếng nổ lách tách tức là muồm muỗm đã chín giòn, cho bột canh ( hoặc nước mắm, hạt nêm … ) vừa đủ cùng với mì chính, một chút ít ớt tươi và hòn đảo nhanh tay ; ở đầu cuối, cho lá chanh thái chỉ nhỏ vào, hòn đảo đều chín tới lá chanh là bắc chảo ra được. Muồm muỗm rang chín có màu vàng sậm, rất thơm .
Bánh chưng đen Mường Lò
Bánh được đồng bào dân tộc bản địa Thái nơi đây làm ra với ý nghĩa biểu lộ lòng biết ơn của con cháu so với cha ông và đất trời. Món bánh đặc sản này không hề thiếu trên mâm cỗ cúng tổ tiên, trời đất mỗi khi xuân về .
Bánh chưng đen phải được gói bằng tay thủ công. Củi để luộc bánh phải là củi gỗ to, giữ than tốt, khi luộc xếp bánh vào nồi, đậy kín vung. Lúc nồi bánh chưa sôi thì đun to lửa, khi nồi bánh đã sôi giữ lửa đều, đủ nhiệt để bánh chín nhuyễn, chín đều, đun từ 6-7 tiếng. Khi chín vớt ra cho vào chậu nước rửa qua và treo bánh thành từng cặp để cho bánh không bị mốc. Thưởng thức một miếng bánh, cảm nhận được mùi vị thật đặc biệt quan trọng, vị thơm của nếp, vị ngọt, béo của thịt lợn vùng cao, vị ngậy bùi của nhân đỗ xanh, vị là lạ của cây rừng .
Bánh chưng đen của người Thái được cha truyền, con nối qua nhiều thế hệ. Tết đến, ăn miếng bánh chưng đen, mùi gạo quyện với than núc nác, hoa cây vừng đen, vị ngọt làm người ăn như chiêm ngưỡng và thưởng thức được cả mùi cỏ cây, ruộng đồng, đất trời và vạn vật thiên nhiên nơi miền Tây Yên Bái .
Ruốc tôm Mường Lò
Từ nguyên vật liệu tôm nõm, thịt lợn thăn, dầu thực vật và những loại gia vị của vùng Mường Lò cùng với kinh nghiệm tay nghề truyền thống cuội nguồn của đồng bào Tây bắc đã tạo nên mùi vị đặc trưng của loại sản phẩm ruốc Tôm .
Nguyên liệu để làm món ruốc tôm gồm : Tôm nõn ( tôm suối ) bóc vỏ, thịt lợn ( nạc vai ), dầu thực vật, gia vị. Tôm chọn con mình mẩy, to đều, rửa sạch bóc vỏ, bỏ chỉ đen trên sống lưng và phần đầu tôm. Cho tôm vào cối giã nhỏ. Thịt lợn băm nhỏ. Sau đó cho dầu vào chảo rang thịt chín kỹ rồi cho tôm giã nhỏ vào hòn đảo đều, cho gia vị thêm vài giọt nước mắm cho ruốc tôm thêm đậm đà. Khi rang để lửa thật nhỏ, liu riu để tôm và thịt chín đều đến khi vừa khô là được. Sau khi sao khô để nguội là hoàn toàn có thể ăn được .
Măng sặt
Trước đây, cây măng sặt mọc tự nhiên trên vùng đồi của huyện Trạm Tấu, huyện Văn Chấn nhưng nhiều nhất là ở thị xã Nghĩa Lộ. Trước đây, măng sặt không có nhiều do mọc tự nhiên không có sự chăm nom. Nhưng khi nhận thấy nhu yếu nhà hàng của dân cư và nhiều hành khách ở những nơi khác đến với những huyện vùng cao của tỉnh Yên Bái rất ưa thích món măng sặt thì người Dao, Thái đã biết quy hoạch những vùng có măng trên những khu rừng già thành vùng riêng, được chăm nom nên măng cũng tăng trưởng tốt hơn, mập hơn và ngon hơn .
Măng sặt không phải trồng ở vùng nào cũng ngon. Có lẽ Yên Bái là mảnh đất có thổ nhưỡng và khí hậu hợp với sự sinh trưởng và tăng trưởng của cây măng. Chẳng thế mà măng sặt Yên Bái đã trở thành món ăn được nhiều thực khách sành ăn bầu chọn là món măng ngon và mê hoặc nhất .
Xôi trứng kiến Mù Cang Chải
Linh hồn của món xôi trứng kiến đó chính là trứng kiến đen và gạo nếp nương của Mù Cang Chải. Khi tiết trời sang xuân ấm cúng là lúc loài kiến ở Mù Cang Chải sinh sôi và tăng trưởng mạnh. Đây là thời gian vàng để bà con hoàn toàn có thể lấy trứng kiến về làm xôi. Để lấy được nguyên vật liệu trứng kiến thì phải lấy vào những ngày nắng ráo nếu không trứng kiến thấm nước mưa sẽ ăn không ngon .
Cá nướng hồ Thác Bà
Hồ Thác Bà với sản lượng thủy hải sản hàng nghìn tấn mỗi năm, hành trình dài tò mò hồ Thác Bà những bạn không hề bỏ lỡ món ngon được chế biến từ những loại cá. Những con cá tươi với đủ những loại cân nặng để lựa chọn được người dân đánh bắt cá hàng ngày ngay trên lòng hồ qua bàn tay chế biến của dân cư địa phương đã tạo thành những mùi vị rất riêng cho du lịch hồ Thác Bà .
Cá được tẩm ướp bằng những loại gia vị như dầu điều, mật khoái, gừng riềng sả ớt, tiêu, tỏi rồi được nướng trên than hồng .
5/5 – ( 25 bầu chọn )
Source: http://amthuc247.net
Category: Đặc sản
