Đất sét là gì và cách cải tạo đất sét hiệu quả
Mỗi loại đất sẽ khác nhau về kết cấu, có những ưu, nhược điểm riêng và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cây trồng. Do vậy, việc hiểu về đất sẽ giúp bạn quyết định cần phải làm gì để giúp cây trồng của mình phát triển tốt nhất. Đất sét là một loại đất đặc biệt, cần có cách cải tạo riêng. Trong bài viết này, WAO sẽ chia sẻ cách cải tạo đất sét để canh tác hiệu quả hơn.
Đất sét là gì?
Đất sét là loại đất bao gồm các hạt khoáng rất mịn và không nhiều chất hữu cơ. Loại đất này khá dính vì không có nhiều khoảng trống giữa các hạt khoáng. Và khả năng thoát nước của nó kém. Do vậy những khu vực đất sét dễ bị ngập úng trong mùa mưa và khô hạn vào mùa hè.
Đất sét thường có ở các vùng đồi núi, gần biển, hoặc vùng đồng bằng. Ở nước ta, đất sét tập trung nhiều ở Bình Phước, Đăk Lăk. Tiêu biểu là kỳ quan Đường hầm đất sét ở Đà Lạt.
Đặc điểm và cách nhận biết đất sét
Đặc điểm
Đất sét có kết cấu cực kì đặc, phần lớn các hạt khoáng của nó là các hạt sét rất mịn. Do đó khả năng lưu thông của nước trong lòng đất bị hạn chế. Đất dễ ngập úng khi mưa và nứt nẻ khi khô hạn. Nhưng loại đất này tương đối giàu dinh dưỡng. Bởi các hạt sét mang điện tích âm nên chúng thu hút và giữ các hạt mang điện tích dương như canxi, kali, magiê.
Cách nhận biết đất sét
- Nước có xu hướng đọng thành vũng trên mặt đất, khó ngấm sâu vào trong đất.
- Đất sét có độ kết dính cao. Khi đất ẩm, nó rất dẻo, chúng ta có thể nhào nặn chúng dễ dàng. Khi đất khô, nó tạo thành các khối cứng. Có thể ví chúng như những khối bê tông sinh học.
- Trong quá trình làm đất và trồng trọt, đất sét bám dính vào giày và các dụng cụ làm vườn rất chắc, tạo thành các cục lớn không dễ tách ra.
Đất sét khô nứt nẻ vào mùa đông và khi nắng hạn kéo dài
Đất sét có ưu nhược điểm gì?
Ưu điểm:
Một số ưu điểm của đất sét có thể kể đến như:
- Đất sét có khả năng giữ ẩm tốt.
- Nhiệt độ của đất thay đổi chậm, giữ được nhiệt độ ổn định cho đất và cây trồng.
- Khả năng giữ lại dinh dưỡng trong đất tốt, ít bị xói mòn rửa trôi.
- Các chất hữu cơ trong đất phân giải chậm, nên khả năng tích lũy hữu cơ trong đất cao hơn các loại đất khác.
Nhược điểm:
Ngoài những ưu điểm trên, đất sét còn có những mặt hạn chế sau:
- Thoát nước chậm vào mùa mưa, dẫn đến tình trạng ngập úng.
- Qua mùa đông lạnh, đất sét chậm ấm lên vào mùa xuân. Gây khó khăn cho việc gieo hạt vào đúng vụ.
- Đất dễ bị nén chặt, khiến rễ cây trồng khó phát triển.
- Đất sét có xu hướng khô, nứt nẻ vào mùa đông và khi nắng hạn kéo dài. Dẫn đến cây trồng thiếu nước, khô héo.
- Đất có tính axit, pH thấp.
Đất sét dễ đọng nước vào mùa mưa
Các cách cải tạo đất sét hiệu quả
Để việc cải tạo đất sét đạt hiệu quả cao nhất, bạn cần thực hiện trên toàn bộ khu vườn. Nếu chỉ cải tạo đất trong từng hố trồng riêng lẻ, thì chỉ có hiệu quả trong một khoảng thời gian rất ngắn. Cây trồng có thể sẽ phát triển rất tốt trong khoảng thời gian này. Tuy nhiên, đến khi rễ cây cần vươn xa hơn, chúng sẽ bị chặn lại bởi phần đất không được cải tạo xung quanh hố trồng. Và cây bị chững lại, không phát triển khỏe mạnh được như bình thường nữa.
Cách 1: Cải tạo đất bằng bổ sung chất hữu cơ:
- Rải đều các chất hữu cơ lên bề mặt đất cần cải tạo. Đảm bảo lớp hữu cơ phủ trên đất có độ dày từ 15 – 20 cm.
- Dùng xẻng, quốc để đào xới và trộn lẫn bề mặt hữu cơ vừa rải với lớp đất trên cùng dày khoảng từ 15 – 30 cm.
- Cấu trúc đất sẽ được cải thiện khi các vi sinh vật trong đất hoạt động để phân hủy các chất hữu cơ được thêm vào. Các loài sinh vật tiêu biểu như: giun, dế, kiến, mối… Chúng như những người thợ cày cần mẫn ngày đêm đào xới, vận chuyển các chất hữu cơ vào sâu trong lòng đất. Bạn nên có các biện pháp bảo vệ và tăng số lượng các sinh vật ấy. Để quá trình cải tạo đất sét diễn ra thuận lợi và nhanh hơn.
Bổ sung vật liệu hữu cơ để cải tạo đất sét
Ngay sau khi hoàn thành quá trình trộn lẫn trên, bạn có thể lên luống và trồng cây được ngay. Mỗi năm, bạn cần bổ sung hữu cơ cho đất dưới dạng phân hữu cơ từ 1 – 2 lần mỗi năm. Để quá trình cải thiện cấu trúc đất được tiếp tục diễn ra. Ngăn ngừa việc khu vườn trở lại trạng thái đất sét nặng như ban đầu.
Những tàn dư thực vật sau mỗi mùa vụ thu hoạch là một nguồn vật liệu hữu cơ tuyệt vời cho khu vườn. Thay vì mất công làm sạch khu vườn bằng cách thu dọn lá và các tàn dư thực vật. Hãy để chúng được phân hủy tự nhiên. Giúp cung cấp một lượng hữu cơ cho đất trồng.
Cách 2: Trồng các loại cây, cỏ có tác dụng cải tạo đất
Một số loại cỏ có tác dụng tốt khi cải tạo đất là: cỏ Vetiver, cỏ Muồng Vàng, cỏ Xuyến Chi… Các loại cỏ này có đặc điểm chung là bộ rễ cực dài, khỏe, có khả năng đâm xuyên qua các tầng đất tốt. Giúp mang nước, không khí và các chất dinh dưỡng vào sâu trong đất. Bên cạnh đó, chúng còn là nguồn sinh khối hữu cơ tại chỗ. Và che phủ mặt đất, tạo môi trường thuận lợi cho sinh vật phát triển.
Đặc biệt, bạn có thể trồng chuối trong khu vườn của mình. Rễ của chuối có khả năng đâm xuyên, phá sét cực kì nhanh.
Cỏ Vetiver cải tạo đất rất tốt
Cách 3: Bổ sung vi sinh cho đất
Hệ vi sinh vật trong đất có vai trò rất quan trọng. Chúng giúp cải thiện cấu trúc đất trồng. Quá trình hoạt động của vi sinh có tác dụng chuyển hóa dinh dưỡng trong phân bón, phân giải các chất hữu cơ trong đất, chuyển hóa các chất khó tan thành dễ tan… Giúp cây trồng dễ dàng hấp thu dinh dưỡng và sinh trưởng thuận lợi hơn.
Như vậy, nếu hệ vi sinh vật trong đất phong phú và hoạt động hiệu quả thì cấu trúc của đất sét sẽ được cải thiện rất nhiều.Để tăng cường hệ vi sinh trong đất, bạn có thể: bón phân hữu cơ, bón vôi, tưới nước, phủ xanh nền đất trồng. Trồng luân canh hoặc xen canh các loại cây trồng khác với cây họ đậu nhằm tận dụng hệ vi sinh vật cộng sinh rễ, tăng cường hàm lượng đạm trong đất.
Hạn chế các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học, các loại phân bón vô cơ tránh làm ảnh hưởng đến hệ sinh vật trong đất.
Bón thêm phân vi sinh, để bổ sung thêm lượng vi sinh vật có ích vào đất trồng.
Lưu ý: Sau mỗi mùa, hay mỗi năm, bạn nên thu thập mẫu đất và xét nghiệm để kiểm tra sức khỏe đất. Như vậy, có thể kịp thời bổ sung cho đất những dinh dưỡng đang bị thiếu hụt một cách hiệu quả.
Xem thêm:
Xem thêm về: Hiểu về đất
Danh mục: Các loại hữu cơ cải tạo đất, Cách cải tạo đất
