Thành phố Thành Phố Thành Phố TP.HN có kế hoạch thiết kế xây dựng 5 cổng chào ở Thủ đô nhân ngày Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Thành Phố TP.HN là một ý định tốt. Không chỉ nhân dịp Đại lễ mà ở bất cứ đâu, thời đại nào, cổng chào đều thiết yếu như một tín hiệu giao lưu, giới thiệu giữa ranh giới khách – chủ, mới – cũ, quá khứ truyền thống lịch sử dân tộc lịch sử – hiện tại.
Nhỏ như một đám cưới cũng có cổng chào kết bằng
bóng bay, nhiều lễ hội, hội nghị cũng có cổng chào để như
chuẩn bị một không khí cho khách khi bước qua. Nông thôn
Việt Nam từ bao đời có cổng làng cũng hoàn toàn có thể coi như cổng
chào như một niềm tự hào về những giá trị trong đó khi bước
qua cổng làng. Nước ngoài cũng không thiếu cổng chào như
Paris
của nước Pháp có Khải Hoàn Môn nổi tiếng quốc tế
ngoài giá trị lịch sử còn là kỷ niệm, “bằng chứng” cho du
khách muôn phương chụp ảnh chứng tỏ tôi đã đến Paris. Hà
Nội, Thủ đô ngàn năm văn hiến chưa có cổng chào là điều
đáng tiếc và quá muộn.
Việc xây cổng chào – hình tượng cho ý chí, truyền thống, niềm tự hào của một thành phố là cần thiết. Không thể vì tiết kiệm mà khoan xây cổng chào để lo xóa đói giảm nghèo, lo bao việc khác. Việc xây cổng chào cũng là một trong “bao việc khác” của một thành phố.
Thế nhưng, khái niệm “cổng chào” là một hình tượng của một thành phố thiết nghĩ chỉ nên có một. Khi một thành phố có nhiều hình tượng tức là… không có biểu tượng. Giá trị của hình tượng nằm trong cổng chào trước hết là ở sự độc đáo. Thành phố lớn nào ở Nước Ta hay trên quốc tế cũng có nhiều cửa ô và việc đặt những cổng chào ở mỗi cửa ô đã vô tình làm mất đi ý nghĩa của cổng chào, biến cổng chào thành một điểm trong lối ra của thành phố. Thay vì đặt cổng chào ở mỗi cửa ô, tất cả chúng ta xây tượng đài hoành tráng nhắc đến lịch sử thành phố. Đi qua Sóc Sơn thấy tượng đài Thánh Gióng. Rồi đây từ phía Nam vào thành phố thấy tượng đài Quang Trung,cửa ô này, cửa ô kia có tượng đài hạ B52, tượng đài về văn hóa Thăng Long… hẳn người Thành Phố Thành Phố Hà Nội và hành khách đến Hà Nội cũng phấn khởi và ấn tượng không kém khi qua “cổng chào”.
Cổng chào là cần nhưng có nhất thiết phải ở cửa ô khi mà rất có thể xuất hiện ngay cả tại TT thành phố nếu có quỹ đất và nghiên cứu một cách khoa học tìm ra chỗ đắc địa bộc lộ được hồn cốt Thủ đô. Rất mừng là thành phố Hà Nội đã chủ trương không xây 5 cổng chào kiên cố. Xây cổng chào Hà Nội không nhất thiết phải nhân dịp hay kỷ niệm ngày đại lễ ngàn năm Thăng Long mà “kỷ niệm” cũng phải làm.
Vậy thì mốc kỷ niệm ngày Đại lễ cũng chưa vội cho
chuyện xây cổng chào bởi đây là việc lâu dài hơn và là khu công trình
vĩnh cửu. Nhân dân Hà Nội và đồng bào cả nước mong có một
cổng chào cho Thủ đô của chúng ta, dù tốn kém nhiều tiền
cũng không tiếc nếu như công trình có giá trị tầm cỡ thế giới,
là biểu tượng tự hào của Thủ đô, của đất nước. Nên chăng,
thành phố phát động cuộc thi sáng tác thiết kế cổng chào Hà
Nội và các nhà khoa học, nghiên cứu lịch sử, văn nghệ sĩ cũng
bàn bạc chọn ra khu vực đặt vị trí cổng chào Hà Nội. Có thể
việc thiết kế và chọn vị trí cổng chào Hà Nội, việc này làm
trước việc kia làm sau, việc này là tiếp tục của việc kia nhưng
đích cuối cùng vẫn phải là sự đồng thuận thể hiện tư duy dân
tộc để có một cổng chào xứng danh với Thủ đô ngàn năm văn
hiến, không chỉ là biểu tượng của Hà Nội mà còn là niềm tự
hào của cả nước.
Lê Quý Hiền
