Sương sâm là một loại cây dây leo dễ trồng, thân có lông mịn hoặc không lông, cây khá thông dụng trong miền Nam Việt Nam, được trồng phổ cập cả nước trong những năm gần đây. Sử dụng lá làm thức uống giải khát, rất mát và bổ dưỡng.
Cây sương sâm thường mọc tự nhiên trong rừng, trên núi hoặc những khu vườn hoang dại, ven rừng miền núi cũng như được trồng ở vùng đồng bằng những tỉnh trong nước.
MÔ TẢ CÂY SƯƠNG SÂM
Sương sâm thuộc dạng dây leo, có dây dài đến 5m có thân và lá phủ lông mềm. Lá có phiến xoan hình tim, chóp nhọn. gân từ đáy. lá đài ngoài cao 2,5mm, lá đài trong to hơn. Chùm hoa tụ tán mang hoa đầu, hoa vàng, cánh hoa nhỏ, có 6 – 8 nhị. Đặc biệt, cây đực chỉ cho hoa đực quanh năm, cây cái cho hoa kết trái thành chùm ở nách lá hoặc thân già như chùm nho đường kính trái 4-6 mm, quả nhân cứng hình trái xoan, dài 10-12mm khi chín có màu trắng đục.
CÔNG DỤNG CỦA CÂY SƯƠNG SÂM
Lá sương sâm thường dùng để giải nhiệt, nhuận gan, không độc, còn rễ của nó giúp chữa đau họng, đau lưng, đau bụng, đau dạ dày, tiêu chảy, kiết lỵ, bệnh về gan, trĩ, đau răng, tổn thương do té ngã, còn dây sương sâm cũng rất tốt cho cơ thể, chữa được nhiều bệnh, nhất là những người có những bệnh về gan, dạ dày, huyết áp cao do tăng cholesterol….
Trong thời kỳ mang thai, thai phụ sản xuất nhiều hóc-môn nữ (progesteron) hơn bình thường để bảo vệ sự tăng trưởng của thai nhi. Những hóc-môn này lại làm giảm nhu động ruột khiến phân bị tồn trữ, không tống ra ngoài được; Do vào những tháng cuối của thai kỳ, sự tăng trưởng mạnh của bào thai gây chèn ép lên ruột và một nguyên nhân rất lớn là yếu tố chế độ ăn thiếu chất xơ, uống ít nước, ít vận động…Để giải quyết vấn đề này thì cần thai phụ uống nhiều nước và bổ sung thực phẩm có chứa chất xơ. Không đâu xa lạ, cây sương sâm sẽ giúp bạn giải quyết thuận tiện vấn đề trên. Sương sâm có chứa nhiều chất sơ, tính mát nên rất thích hợp cho bà bầu.
CÁCH TRỒNG SƯƠNG SÂM
Làm đất: Sương sâm thích hợp trên nhiều chân đất, nơi đất cao ráo thoát nước tốt, có độ mùn cao, được che mát 20 – 30%. Cây cần nhiều nước nhưng không chịu úng nên những vùng đất thấp phải lên ụ hay lên liếp cao để thoát nước. nhưng để cây tăng trưởng tốt thì chọn chân đất nhiều mùn, nhiều dinh dưỡng và có cây chà chống đỡ. Trồng theo hàng phải làm luống.
Trồng cây con gieo sẵn vào từng hàng vào đất (ngập 2/3 đoạn thân vừa cắt), sau đó tưới nước nhẹ cho cây đủ ẩm. Hàng ngày tưới nước 2 lần cho cây.
Làm Giàn cho dây leo: Làm giàn từ cây tre, hay làm giàn như trồng khổ qua, dưa leo dây. Chú ý: Quấn ngọn định hướng để giúp dây leo dễ hơn.
LƯU Ý KHI CHĂM SÓC SƯƠNG SÂM
Bón phân: Lượng phân bón cho 1.000m2 như sau: Bón lót bằng phân chuồng hoai 1,5 tấn, phân lân 35kg. Bón cho cây đang thu hoạch bằng phân chuồng ủ hoai + phân NPK: 16-16-8 liều lượng 5kg phân chuồng + 200g phân NPK: 16-16-8/năm/gốc chia làm nhiểu lần trong năm (3 – 5 lần bón). Để bảo vệ vườn luôn xanh tốt, tiếp tục tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục, hạn chế bón phân đạm.
Phòng trừ sâu bệnh: Lá sương sâm là loại cây cối ít sâu bệnh hại, sương sâm rất sợ úng, úng sẽ dễ bị bệnh, đặc biệt là bệnh thối rễ, chết nhanh. Nếu đất không được tơi xốp và thoát nước thì bệnh chết nhanh có điều kiện tăng trưởng mạnh, gây chết dây hoàn toàn. Trong trường hợp trồng cây với tỷ lệ dầy thì những lá phía dưới hay bị cháy, dùng Fe-EDTA tưới thì lá phát triển diêp lục sẽ xanh lại.
THU HOẠCH SƯƠNG SÂM
Từ lúc dây mở màn bỏ ngọn và khởi đầu leo được khoảng 3-4 tháng sau thì có thể thu hoạch được, để lá càng xanh đậm càng tốt, khi vò sẽ cho ra sương sâm ngon hơn. Tùy theo mục đích sử dụng mà cắt nguyên đoạn thân hoặc hái lá làm Sương sâm.
