Người tái hiện lịch sử bằng sa bàn – Đại học Hoa Sen

Tự hào về lịch sử anh hùng của dân tộc bản địa Nước Ta với hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, về con người Nước Ta dù trong bất kể thực trạng nào vẫn can đảm và mạnh mẽ, kiên cường và đầy tình yêu thương … – họa sĩ Lê Xuân Giang ( 35 tuổi ) đã khắc họa hành trình dài ấy qua các tác phẩm sa bàn độc lạ.

Từ sa bàn “ vẽ ” lịch sử

“ Xưởng ” sa bàn của họa sỹ Lê Xuân Giang là căn phòng rộng chừng 15 m2ở Quận Bình Thạnh ( Thành Phố Hồ Chí Minh ) chứa đầy các công cụ, quy mô sa bàn do chính anh tạo nên. Tỉ mẩn, cẩn trọng chỉnh sửa từng chi tiết cụ thể cho nhân vật anh bộ đội Cụ Hồ trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, anh Giang bộc bạch, chính sa bàn đã giúp anh nuôi dưỡng niềm đam mê lịch sử ngày càng lớn hơn.

Tác phẩm “Ngày trở về”

Xuất thân là một họa sỹ vẽ tranh sơn dầu, nhưng anh vẫn cảm thấy chưa thỏa mãn nhu cầu. Năm 2010, vô tình vào hiệu sách thấy bán những quy mô khí tài quân sự chiến lược nên anh mua về tìm tòi. Lâu dần, anh thấy quy mô hoàn toàn có thể nâng lên tầm tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật, có khoảng trống, chiều sâu câu truyện. Đặc biệt, hoàn toàn có thể chuyển những góc nhìn, cảm nhận của Giang mà tranh vẽ chưa bộc lộ được. Và cơ duyên đến với bộ môn phong cách thiết kế sa bàn mở màn từ đó.

Sa bàn là những quy mô thu nhỏ theo một tỷ suất nhất định. Có rất nhiều loại sa bàn như sa bàn quân sự chiến lược, sa bàn cuộc chiến tranh, sa bàn kiến trúc, sa bàn nội thất bên trong … nhưng sa bàn khiến chàng họa sỹ trẻ mê hồn, gửi gắm nhiều tận tâm nhất là sa bàn về các cuộc cuộc chiến tranh trong lịch sử ở Nước Ta và quốc tế.

Anh bảo, làm sa bàn khiến anh như lạc vào một quốc tế khác – một quốc tế thẩm mỹ và nghệ thuật trực quan sinh động. “ Từ đam mê sa bàn, tôi yêu dấu bộ môn lịch sử, nhất là các quá trình của cuộc kháng chiến chống giặc cứu nước của quân dân Nước Ta. Phải am hiểu lịch sử, tôi mới tạo ra các sa bàn chân thật nhất, có hồn nhất và đặc biệt quan trọng là phải thật đúng chuẩn với tiến trình lịch sử đó. Vậy là tôi tìm tài liệu để học lịch sử, vừa học vừa điều tra và nghiên cứu, vừa thực hành thực tế. Đây là một cách học lịch sử nhanh nhất và rất sinh động, trực quan chứ không khô khan ” – họa sĩ Lê Xuân Giang san sẻ.

Tự hào sử Việt

“ Qua từng tác phẩm, tôi muốn biểu lộ sự hào hùng, ý chí của các anh lính bộ đội Cụ Hồ khi tiến về đồng bằng, giải phóng quốc gia. Cuộc chiến nào cũng có quyết tử, mất mát nhưng không thế cho nên mà bi lụy. Trên từng ánh mắt, nụ cười của các anh bộ đội vẫn sáng ngời niềm hân hoan niềm tin thắng lợi và quay trở lại ”. Họa sĩ trẻ trải lòng.

Thiết kế sa bàn hơn 10 năm, họa sỹ Lê Xuân Giang đã làm không biết bao nhiêu tác phẩm, nhưng đề tài về cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 – Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất quốc gia được anh tái hiện nhiều nhất.

Giang tâm sự, ngày Giải phóng miền Nam thống nhất quốc gia 30/4 là dịp lễ trọng đại. Biết bao xương máu ông cha đổ xuống để tất cả chúng ta được sống trong quốc gia độc lập ngày hôm nay. Cuộc chiến nào cũng có quyết tử, mất mát nhưng trên tổng thể vẫn là tình yêu thương con người, niềm sáng sủa vào ngày mai tươi tắn. Suy nghĩ ấy cứ thôi thúc anh phải làm gì đó để khắc họa cốt cách, con người đất Việt luôn vươn lên dù trong bất kể thực trạng nào.

Ngay lập tức, tác phẩm “ Từ miền núi xuống đồng bằng ” hiện nhanh trong đầu Giang. Ở đó, anh Giang khắc họa nên hình tượng anh bộ đội Cụ Hồ kiên cường, đầy quyết tâm khi tiến về giải phóng đồng bằng. Trên chiếc xe tăng, những người lính băng rừng lội suối, không ngại khó khăn với khí thế hừng hực đánh tan quân địch, đem lại độc lập, ấm no cho đồng bào, cho quốc gia.

“ Gần nửa năm tôi mới hoàn thành xong tác phẩm. Đây cũng là sa bàn tôi dành nhiều thời hạn, tận tâm nhất. Tất cả quy mô người lính đều do tôi tự nặn dựa trên những tư liệu lịch sử ; xe tăng, khí tài đều có thật của cuộc chiến tranh Nước Ta tiến trình đó ” – anh Giang tự hào khi nói về quy mô sa bàn tâm đắc của mình.

Với dân làm sa bàn chuyên nghiệp, phải tuân thủ nguyên tắc : không được “ đại khái ”, qua loa chiếu lệ mà làm cái nào là chắc cái đó. Ngoài kiến thức và kỹ năng cần có ở nhiều nghành như mỹ thuật, kiến trúc, quy hoạch khoảng trống, cơ khí, hóa chất … họa sĩ phải am tường từng quá trình lịch sử, chính trị có tương quan thì tác phẩm mới bảo vệ đúng chuẩn.

Cầm trên tay khẩu súng phòng không đang làm dở, Giang cho biết : “ Đây là khí tài có thật trong cuộc chiến tranh, mình dùng các kỹ thuật để tạo ra sự quy mô, tạo nên các hiệu ứng về thời tiết, hiệu ứng về thời hạn để cho người xem khi nhìn vào, họ cảm xúc được khí tài này đã phải trải qua bao nhiêu là trận đánh, bao nhiêu là điều kiện kèm theo khắc nghiệt … Hay, hai chiếc xe tăng trong sa bàn “ Từ miền núi xuống đồng bằng ” cũng được mô phỏng theo hai xe tăng có thật là PT76 và BTR60 ”.

Và còn nhiều tác phẩm khác như “ Đồng đội ” hay “ Ngày quay trở lại ” … cũng đều bắt nguồn từ cảm hứng của cuộc đại thắng mùa Xuân 1975. Trong đó tác phẩm sa bàn “ Ngày về ” được triển khai từ cảm hứng mẹ con một chiến sỹ đoàn viên trong ngày quay trở lại thống nhất quốc gia. Mỗi một quy mô mang một hình dáng riêng, tiềm ẩn thần thái riêng. Ngay những chi tiết phụ trợ như cành cây, ngọn cỏ cũng được anh chú trọng, toàn bộ được biểu lộ gần như thật.

Ðưa sa bàn Việtra quốc tế

Với mỗi sa bàn sinh ra, người nghệ sĩ phải trải qua nhiều quy trình từ việc lên sáng tạo độc đáo, tìm tư liệu, phác thảo quy mô, tạo hình cho tác phẩm … Đa số tiểu cảnh đều phải triển khai thủ công bằng tay, chứ chẳng có sẵn khuôn mẫu.

Họa sĩ Lê Xuân Giang bên tác phẩm “Từ miền núi xuống đồng bằng”, tái hiện cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975

Sở trường của anh Giang là quy mô bộ đội Nước Ta. Anh tâm sự, để làm quy mô bộ đội tiên phong là tạo bộ khung xương bằng dây thép, bộ khung sẽ giúp quy mô đứng vững và chắc như đinh. Kế đến là dùng đất sét tự khô để tạo hình nhân vật, vẽ mắt mũi. Cuối cùng là sơn phết. Nói thì đơn thuần vậy nhưng do size quy mô rất nhỏ, nên người phát minh sáng tạo phải rất tập trung chuyên sâu, chú ý, tỉ mỉ mới bộc lộ thành công xuất sắc thần thái, biểu cảm cũng như hình dáng kiêu hùng của nhân vật.

Họa sĩ Lê Xuân Giang hiện là giảng viên ngành Thiết kế Đồ họa, Khoa Thiết kế và Nghệ thuật của trường Đại học Hoa Sen. Sau thời hạn lên lớp, anh lại đắm mình trong “ xưởng ” phong cách thiết kế sa bàn – quốc tế thu nhỏ của riêng anh.

Nhiều quy mô rực rỡ mang tính lịnh sử, hay có khi đó là những mô hình sinh động mang dấu ấn quốc gia con người Nước Ta … Tất cả được anh lồng khung kính, tọa lạc một cách nâng niu và trân trọng. Say mê phong cách thiết kế sa bàn, nhưng mỗi năm anh chỉ cho sinh ra 2-3 tác phẩm, nhưng đó là những tác phẩm chất lượng, gửi gắm xúc cảm của người nghệ sĩ. Nhiều tác phẩm đã được anh Giang xuất ngoại, giành được nhiều phần thưởng các cuộc thi làm sa bàn trên quốc tế.