Chữ Hán (汉字) bắt nguồn từ Trung Quốc thời xa xưa dựa trên việc quan sát vật phẩm xung quanh và vẽ thành dạng chữ tượng hình, chữ mang ý nghĩa. Trải qua 6000 năm lịch sử, diễn biến tăng trưởng chữ Hán như sau: Chữ giáp cốt, kim văn, chữ triện, chữ lệ, chữ thảo, chữ khải, hành thư.
Để có được dạng chữ chúng ta đang học như ngày nay, hãy cùng ChineseRd khám phá chữ Hán đã trải qua quy trình đổi khác và tăng trưởng như thế nào nhé!
Xem thêm: Quy tắc viết chữ Hán
Chữ giáp cốt
Chữ giáp cốt là chữ Hán cổ nhất, có tuổi đời hơn 3000 năm. Đây là chữ viết được khắc trên mai rùa (giáp) và xương thú (cốt), do đó gọi là chữ giáp cốt. Chữ giáp cốt Open từ thời nhà Ân (1600-1020 TCN) và có khoảng chừng chừng 4500 từ. Trong đó có 2500 từ đã được ghi nhận và 2000 từ chưa được lý giải. Chữ giáp cốt sở hữu ba yếu tố của thư pháp đó là cách sử dụng bút, nút thắt và bố cục.
Từ nét chữ và cấu trúc hoàn toàn có thể thấy, chữ giáp cốt đã tăng trưởng thành mạng lưới mạng lưới hệ thống chữ chặt chẽ. Nguyên tắc “lục thư” của chữ Hán được bộc lộ trong chữ giáp cốt. Nhưng những dấu vết của những bức tranh, văn tự và ý nghĩa của chữ tượng hình vẫn khá rõ ràng. Kết cấu thể chữ cho thấy văn tự không riêng gì thay đổi, tuy cỡ chữ không đồng đều nhưng khá cân đối và hoàn chỉnh. Do đó, ở góc nhìn bố cục, tuy bị ảnh hưởng bởi kích thước và hình dạng của những mảnh xương nhưng vẫn bộc lộ được kỹ thuật điêu khắc và nghệ thuật và thẩm mỹ và nghệ thuật rực rỡ của thư pháp.
Chữ giáp cốt không chỉ là hệ thống tài liệu về nguồn chữ sinh ra sớm nhất của Trung Quốc mà còn là tài sản quan trọng để nghiên cứu và điều tra thư pháp. Ngày 24 tháng 11 năm 2017, chữ giáp cốt được UNESCO công nhận là Dư sản tư liệu thế giới.
Kim văn
Kim văn là chữ viết khắc trên đồ đồng, được sử dụng khoảng 800 năm. Đây là tên gọi chung của thể chữ được dùng trong thời nhà Thương, Tây Chu, Xuân Thu và Chiến Quốc. Theo ghi chép “Kim Văn Biên” của Dung Canh, kim văn có tổng cộng 3722 chữ, trong đó có 2420 chữ đã được nhận dạng. Kim văn được chia thành bốn loại: Kim văn nhà Thương (1300-1046 TCN), kim văn Tây Chu (1046-771 TCN), kim văn Đông Chu (770-222 TCN) và kim văn Tần Hán (221-219 TCN).
So với nét chữ mảnh, thẳng, vuông và ngoằn ngoèo của chữ giáp cốt, nét chữ của kim văn thô và vuông hơn. Nội dung dược ghi lại cũng khác nhau. Nội dung chính của kim văn hầu hết là ca tụng công trạng của tổ tiên và vương hầu, đồng thời cũng ghi lại những sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước. Kim văn được viết từ phải sang trái, từ trên xuống dưới.
Chữ triện
Chữ triện là một kiểu chữ thư pháp Trung Quốc cổ, chia làm hai loại: đại triện và tiểu triện. Đại triện (大篆) là thể chữ phát triển từ kim văn, lưu hành vào thời Tây Chu. Tiểu triện (小篆) hay Tần triện (秦篆) là lối chữ phát triển từ Đại triện, ra đời khi Tần Thuỷ Hoàng đề ra chủ trương thống nhất văn tự.
Chữ Đại triện phiếm chỉ dạng chữ viết thời nhà Chu ngoài kim văn. Thời bấy giờ, người ta thường viết chữ Đại triện trên những thẻ tre.
Chữ Tiểu tiện được coi là chữ viết đỉnh điểm của chữ triện do nét chữ linh hoạt, thể chữ cân đối. Ngoài ra, Tiểu triện còn là tuyệt tác thư pháp của tể tướng nhà Tần – Lý Tư.
Chữ lệ
Chữ lệ là một kiểu chữ thư pháp, đây là loại chữ giản lược từ chữ triện gần với chữ viết Trung Quốc hiện đại. Chữ lệ Open từ trào lưu cải cách chữ Hán của những tù nhân hay nô lệ dưới thời Chiến Quốc nhưng do lựa chọn của Tần Thuỷ Hoàng, chữ triện đã được sử dụng chính thức trong thời hạn dài trước khi bị chữ lệ sửa chữa thay thế sửa chữa vì tính đơn thuần có ích của nó. Song cũng có người cho rằng chữ lệ khởi nguyên từ đời Chu, có người lại cho rằng chữ lệ là loại chữ dành riêng cho những người nô lệ, hạ dân, chỉ vì thời Tần chưa sử dụng một cách phổ biến, đến thời Hán mới lưu hành nên gọi là Hán lệ.
Nếu như nét chữ triện được tóm gọn trong ba nét là: chấm, thẳng và cung thì đến chữ lệ được phát triển thành tám nét. Nét rực rỡ của chữ lệ nằm ở tự hình mở rộng sang hai bên, nét chữ cứng cỏi, gấp vuông, phóng khoáng, thanh thoát, nét bút lên xuống rõ ràng. Chữ lệ đời nhà Hán hiện hầu hết được khắc ở bia mộ, kệ đá, cửa khuyết đá…
Chữ thảo
Chữ thảo là một kiểu viết chữ Hán của thư pháp, có bút pháp phóng khoáng và vận tốc viết chữ nhanh. Do có nét viết đơn thuần nên chữ thảo thường được dùng trong những trường hợp như tốc ký, viết thư hay viết nháp một bản thảo. Vào thời nay, chữ thảo là chữ viết ngoáy của người Hoa, do đó khá khó đọc cho người ngoại quốc.
Trong thời hiện đại, giá trị thẩm mỹ của chữ thảo vượt xa giá trị thực tiễn. Chữ thảo được viết theo một quy tắc nhất định từ nét chấm, nét móc đến các bộ thủ chứ không phải viết ngẫu nhiên, loạn xạ. Một trong những đặc điểm chính của chữ thảo là các nét có móc, gồm có móc trên và móc dưới, móc trái và móc phải. Chương thảo (một loại chữ thảo) được viết theo hình chữ “nhất (一)”, còn Kim thảo (cách viết chữ thảo thời xưa) được viết theo hình chữ “s”.
Do nét chữ đơn giản, dễ bị nhầm lẫn nên chữ thảo không hề thay thế chữ lệ trở thành chữ viết chính thức như trường hợp chữ lệ thay thế chữ triện.
Chữ khải
Chữ khải hay còn gọi là chân thư (真书), chính khải (正楷), khải thể (楷体) và chính thư (正书). Đây là phong thái viết chữ Hán ra đời muộn nhất, xuất hiện khoảng giữa thời Đông Hán.và Tào Nguỵ, phát triển thành phong cách riêng vào thế kỷ VII.
Chữ khải có hình dạng vuông vắn, nét thẳng, có thể dùng làm mẫu nên đặc biệt quan trọng phổ cập trong việc viết tay và xuất bản hiện đại. Chữ khải chia làm ba kích cỡ: 1 ~ 3 cm là chữ thường (小楷), những chữ trên 5 cm là chữ in hoa (大楷) và ở giữa là chữ cỡ vừa (中楷). Nhưng đây chỉ là cách phân loại chung, trên thực tế, những ký tự nhỏ dưới 1 cm và những ký tự lớn tới 1.8 mét rất hiếm khi được nhìn thấy ngoài đời thực.
Hành thư
Hành thư bắt nguồn từ chữ thảo, là dạng viết nhanh của chữ khải, được dùng trong các sách vở thân thương (như thư từ) và đề tranh. Hành thư mở màn thông dụng vào thế kỷ II. Khi được viết nhanh, chữ khải có thể được giản lược đi một hai nét để tạo thành một kiểu chữ gọi là hành khải (行楷). Tương tự như vậy, chữ hành sẽ biến thành hành thảo (行草).
“Hành” có nghĩa là “đi”, do đó hành thư không viết ngoáy như chữ thảo, cũng không ngay ngắn như chữ khải. Về bản chất, đây là kiểu chữ viết ẩu của chữ khải và viết nắn nót của chữ thảo.
Trên đây là quy trình hình thành và biến đổi của chữ Hán. Từ chữ giáp cốt chỉ được khắc trên mai rùa và xương động vật hoang dã theo hình dạng của vật phẩm cho đến chữ khải được sử dụng chính thức thời nay cho thấy đây là quá trình dài miệt mài nghiên cứu dể cho ra đời chữ viết tiện lợi nhất của người Trung Quốc.
Mong rằng thông tin trên giúp ích cho bạn!
Tham khảo: Phân biệt chữ Nôm và chữ Hán
Học tiếng Trung cùng ChineseRd
Để tìm hiểu kỹ hơn về du học Trung Quốc cũng như học tiếng Trung, rất vui được chào đón các bạn gia nhập đại gia đình ChineseRd.
ChineseRd Việt Nam cam kết cung cấp một nền tảng học tiếng Trung Quốc trực tuyến mới, chất lượng, thuận tiện sử dụng cho người Việt học tiếng Trung Quốc và toàn cầu.
Phương thức liên hệ với ChineseRd
Địa chỉ: Tầng 3 tòa nhà Sao Mai, 19 Lê Văn Lương, Thanh Xuân, Hà Nội.
Số điện thoại: 02456789520 (Hà Nội – Việt Nam)
hoặc 0999999999 (Hà Nội – Việt Nam)
hoặc 86 755-82559237 (Thâm Quyến – Trung Quốc)
Email: [email protected]://amthuc247.net Email: [email protected]
Facebook: https://www.facebook.com/TiengTrungGiaoTiepTrucTuyen
Instagram: #tiengtrungchineserd
